Không ai muốn sản phẩm sản phẩm của doanh nghiệp mình bị lỗi thời, lạc hậu so với đối thủ, dẫn đến phải loại bỏ sản phẩm và tốn kém chi phí nghiên cứu sản phẩm mới. Do đó, chúng ta cần phải hiểu vòng đời sản phẩm của mình đang ở giai đoạn nào để đưa ra các quyết định kinh doanh và marketing thật phù hợp.

Cùng Jenfi Capital tìm hiểu về khái niệm product life cycle, các ưu nhược điểm, cách khai thác mô hình và những ví dụ thực tế trong bài sau.

Vòng Đời Sản Phẩm Là Gì?

Vòng đời sản phẩm (product life cycle) là quá trình một sản phẩm trải qua từ khi xây dựng, giới thiệu đến thị trường đến khi suy thoái và dần loại bỏ khỏi thị trường. 

Product life cycle thường được chia thành bốn giai đoạn: giới thiệu sản phẩm đến thị trường, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái. Trong mỗi giai đoạn, sản phẩm sẽ trải qua các mức độ nhu cầu và lợi nhuận khác nhau. 

Khái niệm này được phát triển bởi nhà kinh tế học người Đức Theodore Levitt, người đã công bố mô hình Vòng đời sản phẩm trên tạp chí Harvard Business Review vào năm 1965. Ngày nay, doanh nghiệp vẫn sử dụng mô hình này cho nhiều mục đích.

Ví dụ, giới quản lý và marketing có thể căn cứ vào mô hình này đưa ra các quyết định về chính sách giá, chiến lược quảng cáo, mở rộng thị trường kinh doanh hay cắt giảm chi phí và loại bỏ sản phẩm khỏi thị trường.

Xem thêm: Chu kỳ sống của sản phẩm là gì?

Các Giai Đoạn Trong Vòng Đời Sản Phẩm 

Vòng đời sản phẩm thường được chia làm 4 giai đoạn:

Giai đoạn giới thiệu

Sản phẩm mới được đưa ra thị trường. Giai đoạn này liên quan đến hoạt động quảng cáo quan trọng để tạo ra nhận thức và xây dựng sự quan tâm đến sản phẩm. 

Giai đoạn tăng trưởng

Nhu cầu về sản phẩm tăng lên và bắt đầu sinh lãi. Các công ty thường sẽ tập trung vào việc mở rộng phạm vi sản phẩm và thị phần, cũng như cải thiện mạng lưới phân phối của họ. 

Giai đoạn trưởng thành

Nhu cầu bắt đầu chững lại và cạnh tranh gia tăng. Các công ty sẽ cần tập trung vào sự khác biệt của sản phẩm và phát triển các tính năng mới. 

Giai đoạn suy thoái

Nhu cầu về sản phẩm giảm và sản phẩm cuối cùng bị loại bỏ khỏi thị trường. Ở giai đoạn này, các công ty thường sẽ tập trung vào việc giảm chi phí và rút khỏi thị trường.

Một số chuyên gia chia mô hình thành 6 giai đoạn (Phát triển, Ra Mắt, Tăng Trưởng, Trưởng Thành, Bão Hòa, Suy Thoái), và một số khác chia thành 5 giai đoạn (không đề cập đến giai đoạn bão hòa). Việc phân chia này phụ thuộc vào sản phẩm và mục đích phân tích của bạn.

Ưu điểm của việc sử dụng vòng đời sản phẩm

Vòng đời sản phẩm có thể cung cấp những hiểu biết có giá trị về quá trình phát triển sản phẩm và giúp các công ty lập kế hoạch cho tương lai. Mô hình có thể giúp các công ty

• Xác định các cơ hội và thách thức chính liên quan đến sản phẩm và phát triển các chiến lược để tối đa hóa thành công của sản phẩm.
• Hiểu rõ về bối cảnh cạnh tranh, giúp công ty xác định các lĩnh vực cơ hội và tận dụng cơ hội. 
• Dự đoán tương lai của sản phẩm và phát triển các chiến lược để đảm bảo tuổi thọ của sản phẩm.

Một ví dụ thực tế về hiệu quả của áp dụng dòng đời sản phẩm vào chiến lược kinh doanh là iPhone của Apple. Apple đã sử dụng vòng đời sản phẩm để dự đoán các giai đoạn khác nhau trong vòng đời của sản phẩm và điều chỉnh chiến lược tiếp thị của họ cho phù hợp. 

Khi iPhone lần đầu tiên được giới thiệu đến công chúng, Apple đã quảng cáo rất nhiều về sản phẩm để tạo ra nhận thức và tạo nhu cầu ban đầu về sản phẩm. 

Khi sản phẩm trưởng thành và doanh số bán hàng chậm lại, Apple chuyển trọng tâm sang việc làm nổi bật các tính năng và ưu điểm của Iphone, cũng như giới thiệu các tính năng mới để giữ người dùng.

Hạn chế của việc sử dụng vòng đời sản phẩm

Trên thực tế, rất khó để chúng ta có thể dự đoán chính xác thời gian của từng giai đoạn. 

Mỗi sản phẩm và thị trường là duy nhất, các giai đoạn khác nhau của vòng đời sản phẩm cũng theo đó khác nhau. Ngoài ra, mô hình này cũng không tính đến các yếu tố bên ngoài như tiến bộ công nghệ, điều kiện kinh tế và đối thủ cạnh tranh, tất cả  các yếu tố này đều có thể có tác động đáng kể đến thời gian của các giai đoạn và mức độ thành công trong từng giai đoạn.

Các hạn chế khác có thể kể đến như:

• Không tính đến chu kỳ mua của khách hàng cá nhân.
• Không xem xét tác động môi trường của một sản phẩm trong suốt vòng đời.
• Không tính đến chi phí sản xuất và tiếp thị.

Thời điểm phù hợp để sử dụng vòng đời sản phẩm

Bạn có thể sử dụng product life cycle để:

Tạo sức cạnh tranh nhờ uy tín

Nếu sản phẩm của bạn mới được tung ra thị trường, bạn có thể quảng cáo sản phẩm này như một sản phẩm thay thế mới và cải tiến cho sản phẩm hiện có. 

Nếu sản phẩm đã ra mắt nhiều năm, bạn có thể sử dụng yếu tố thời gian để chứng minh cho hiệu quả, uy tín của sản phẩm.

Lựa chọn chiến lược giá

Tùy thuộc vào giai đoạn, bạn sẽ chọn cách định giá sản phẩm thấp hay cao. 

Tạo chiến lược quảng cáo

Ở mỗi giai đoạn, bạn cần lựa chọn chiến lược tiếp thị phù hợp. Mức độ trưởng thành của thị trường đóng vai trò khá lớn đến việc chọn loại nội dung tiếp thị. 

Các ví dụ về vòng đời sản phẩm 

Trên thế giới

• iPhone của Apple: Apple đã sử dụng mô hình để dự đoán các giai đoạn khác nhau trong vòng đời của sản phẩm và điều chỉnh chiến lược tiếp thị của họ cho phù hợp.
• Giày Yeezy của Adidas: Giày Yeezy đã trải qua một mô hình từ giới thiệu, phát triển, đỉnh cao, suy thoái và lỗi thời.
• Nike: Vòng đời sản phẩm của Nike bao gồm giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái.
• Starbucks: Product life cycle của Starbucks bao gồm nhận biết, dùng thử, chấp nhận và trung thành.
• PlayStation của Sony: PlayStation của Sony đã trải qua một vòng đời gồm giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành, đỉnh cao, suy thoái và lỗi thời.
• Xbox của Microsoft: Xbox của Microsoft đã trải qua một vòng đời gồm giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái.
• Điện thoại Galaxy của Samsung: Điện thoại Galaxy của Samsung đã trải qua một vòng đời gồm giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành, bão hòa và suy thoái.

Tại Việt Nam

• Vinamilk: Vinamilk là thương hiệu sữa phổ biến tại Việt Nam. Vòng đời của Vinamilk bao gồm nhận biết, dùng thử, chấp nhận và trung thành.
• Bia Sài Gòn: Bia Sài Gòn là nhãn hiệu bia phổ biến tại Việt Nam. Vòng đời của Bia Sài Gòn bao gồm giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái.
• Habeco: Habeco là thương hiệu bia phổ biến tại Việt Nam. Vòng đời của bia Habeco bao gồm giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái.
• Bia hơi: Bia hơi là một thương hiệu bia phổ biến ở Việt Nam. Vòng đời của Bia Hơi bao gồm nhận biết, dùng thử, chấp nhận và trung thành.
• Cà phê Trung Nguyên: Cà phê Trung Nguyên là thương hiệu cà phê phổ biến tại Việt Nam. Vòng đời của Cà phê Trung Nguyên bao gồm giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành và suy thoái.

Tạm kết

Hầu hết mọi sản phẩm đều có một vòng đời sản phẩm. Tuy chu kỳ này giữa các ngành nghề, thị trường, sản phẩm đều khác nhau, nhưng các chu kỳ này có thể giúp công ty bạn lựa chọn cách sử dụng các nguồn lực hợp lý, dự đoán về triển vọng tương lai của sản phẩm và lập kế hoạch chiến lược để đưa sản phẩm mới thay thế ra thị trường.

Câu hỏi thường gặp

Định nghĩa vòng đời sản phẩm là gì? 

Vòng đời sản phẩm là mô hình mô tả các giai đoạn trong vòng đời của sản phẩm. Nó được sử dụng để phân tích lợi nhuận của sản phẩm và xác định các chiến lược để phát triển và duy trì sản phẩm.

Vòng đời của sản phẩm được sử dụng như thế nào? 

Mô hình được sử dụng để phân tích lợi nhuận của sản phẩm và để xác định các chiến lược phát triển và duy trì sản phẩm.

Lợi ích của mô hình này là gì? 

Mô hình có thể giúp các công ty hiểu rõ hơn về sản phẩm của họ, xác định các cơ hội phát triển và phát triển các chiến lược để bảo trì sản phẩm.

Làm cách nào để có thể sử dụng mô hình để cải thiện hoạt động kinh doanh? 

Mô hình có thể được sử dụng để phân tích lợi nhuận của sản phẩm và để xác định các chiến lược phát triển và duy trì sản phẩm. Ngoài ra, nó có thể được sử dụng để xác định các cơ hội đổi mới sản phẩm, xác định thị trường mới và phát triển các chiến lược tiếp thị và phân phối.