Quản trị tài chính là gì?

Quản trị tài chính (Financial Management) là quá trình quản lý và điều hành tài chính của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Nó bao gồm các hoạt động liên quan đến thu nhập, chi tiêu, đầu tư và quản lý rủi ro tài chính. Mục tiêu của quản trị tài chính là tối đa hóa giá trị của công ty bằng cách tối ưu hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa rủi ro tài chính. Các hoạt động quản trị tài chính bao gồm lập kế hoạch tài chính, điều chỉnh ngân sách, quản lý dòng tiền, phân tích đầu tư và quản lý rủi ro tài chính.

>>> Xem thêm: Tổng hợp kỹ thuật áp dụng trong phân tích tài chính doanh nghiệp

Mục tiêu của quản trị tài chính

Tối đa hóa chi tiêu lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp

Tối đa hóa chi tiêu lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp là một trong những mục tiêu của quản trị tài chính. Tuy nhiên, mục tiêu này không phải là mục tiêu duy nhất mà quản trị tài chính cần đạt được. Quản trị tài chính còn hướng đến nhiều mục tiêu khác lấy nền tảng từ tối đa hoá chi tiêu như sau:

Tối ưu hóa cấu trúc tài chính của doanh nghiệp: Đây là việc tìm cách sử dụng các nguồn vốn khác nhau sao cho hiệu quả nhất, giảm thiểu chi phí vốn, tăng lợi nhuận và giảm rủi ro tài chính.

Đảm bảo thanh khoản và năng lực chi trả nợ: Quản trị tài chính cần đảm bảo rằng doanh nghiệp có đủ tiền mặt để đáp ứng các khoản nợ và chi phí khác.

Giảm thiểu rủi ro tài chính: Quản trị tài chính cần đưa ra các quyết định về đầu tư và tài chính dựa trên các phân tích về rủi ro và tiềm năng sinh lợi, nhằm giảm thiểu rủi ro và tối đa hóa lợi nhuận.

Tăng giá trị cho cổ đông: Mục tiêu này liên quan đến tối đa hóa giá trị cổ phiếu và cổ tức trả cho cổ đông.

Đáp ứng các yêu cầu của nhà đầu tư và ngân hàng: Doanh nghiệp cần phải đáp ứng các yêu cầu về báo cáo tài chính, thông tin đầu tư và vay vốn của nhà đầu tư và ngân hàng.

Đảm bảo tuân thủ các quy định và luật pháp: Quản trị tài chính cần đảm bảo rằng các quyết định về tài chính và đầu tư được thực hiện tuân thủ các quy định và luật pháp hiện hành.

Tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp dựa vào vốn cổ phần

Mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp dựa trên vốn cổ phần được xem là một mục tiêu hợp lý trong quản trị tài chính. Đây là một trong những mục tiêu cơ bản của các nhà quản trị tài chính, bởi vì lợi nhuận là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá hiệu suất và khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, các nhà quản trị tài chính cần phải cân nhắc các yếu tố khác như rủi ro và giá trị của vốn. Một chiến lược tối đa hóa lợi nhuận thông qua tăng vốn có thể dẫn đến tình trạng nợ quá nhiều, làm giảm độ an toàn tài chính và đe dọa sự tồn tại của doanh nghiệp trong tương lai. Do đó, việc tối đa hóa lợi nhuận dựa trên vốn cổ phần cần phải được thực hiện một cách cân nhắc, bằng cách tính toán và kiểm soát các rủi ro và chi phí liên quan đến việc tăng vốn.

Chức năng của quản trị tài chính

Quản trị tài chính là một lĩnh vực quan trọng trong hoạt động của doanh nghiệp và có các chức năng chính sau:

Ước tính vốn nhu cầu cần thiết

Ước tính vốn nhu cầu cần thiết (capital budgeting) là quá trình đánh giá và chọn lựa các dự án đầu tư dài hạn của doanh nghiệp dựa trên mức độ hấp dẫn của các dự án đó. Quản lý vốn bao gồm định lượng và phân bổ vốn cho các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đảm bảo rằng các nguồn vốn được sử dụng một cách hiệu quả để tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Đầu tiên, doanh nghiệp phải thu thập thông tin về các dự án đầu tư có thể. Các thông tin này bao gồm chi phí đầu tư ban đầu, chi phí vận hành, doanh thu dự kiến và lợi nhuận mong đợi. Tiếp theo, doanh nghiệp đánh giá từng dự án bằng cách sử dụng các phương pháp định giá tài sản như Net Present Value (NPV), Internal Rate of Return (IRR) và Payback Period. Những dự án có giá trị NPV, IRR và Payback cao hơn so với mức đầu tư ban đầu sẽ được chọn lựa. Cuối cùng, sau khi đánh giá từng dự án, doanh nghiệp sẽ quyết định đầu tư vào những dự án nào và với mức độ ưu tiên như thế nào.

Việc ước tính vốn nhu cầu cần thiết là rất quan trọng để đảm bảo doanh nghiệp có đủ tài nguyên tài chính để đầu tư vào các dự án đầu tư dài hạn có lợi nhuận cao.

Đánh giá, lựa chọn nguồn vốn

Đánh giá và lựa chọn nguồn vốn là một trong những chức năng quan trọng của quản trị tài chính. Trước tiên, cần đánh giá tổng nhu cầu vốn của doanh nghiệp để có thể đưa ra quyết định lựa chọn nguồn vốn phù hợp. Quản trị tài chính cần đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp để xác định khả năng chi trả và khả năng đảm bảo trả vốn cho nhà đầu tư. Sau khi đã huy động được nguồn vốn, quản trị tài chính phải tiến hành quản lý và giám sát việc sử dụng vốn để đảm bảo hiệu quả và đúng mục đích sử dụng. Quản trị tài chính cũng phải đảm bảo tính minh bạch và thông tin đầy đủ về việc sử dụng vốn cho các bên liên quan.

Phân bổ, kiểm soát quỹ

Phân bổ và kiểm soát quỹ là một trong những nhiệm vụ quan trọng của quản trị tài chính để đảm bảo sự ổn định và hiệu quả trong hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Quản trị tài chính cần phải xác định chi phí và doanh thu của doanh nghiệp để biết được mức độ chi tiêu và thu nhập của doanh nghiệp. Phân bổ quỹ phải đảm bảo sự cân đối giữa các khoản chi phí và tài sản. Kiểm soát quỹ theo dõi các khoản chi tiêu, thu nhập và sự thay đổi trong quỹ, và đối chiếu với các báo cáo tài chính để đảm bảo tính chính xác của thông tin tài chính.

Quản lý tiền mặt

Quản lý tiền mặt là một trong những nhiệm vụ quan trọng của quản trị tài chính. Nó bao gồm việc thu, chi, quản lý và kiểm soát số tiền mặt trong doanh nghiệp. Các hoạt động quản lý tiền mặt cần phải được thực hiện một cách cẩn thận và đảm bảo tính chính xác để đảm bảo sự ổn định và phát triển của doanh nghiệp.

Hoạt động quản lý tiền mặt bao gồm những hoạt động chính như: Thu chi; Quản lý tiền trong tài khoản ngân hàng; Kiểm soát số tiền mặt trong quỹ; Tính toán và báo cáo số dư tiền mặt, v.v

Việc quản lý tiền mặt hiệu quả là rất quan trọng đối với doanh nghiệp, nó đảm bảo sự ổn định tài chính của doanh nghiệp và giúp tối ưu hóa quỹ tiền.

Kiểm soát tài chính

Kiểm soát tài chính là một chức năng quan trọng của quản trị tài chính. Nó bao gồm các hoạt động giám sát và đánh giá các hoạt động tài chính của doanh nghiệp để đảm bảo rằng chúng đang được thực hiện hiệu quả và tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến tài chính.

Kiểm soát tài chính là tổng quan những hoạt động từ giám sát quỹ đến phân tích, điều chỉnh kế hoạch tài chính. Đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ pháp luật. Đồng thời phát hiện và ngăn chặn gian lận tài chính.

Nguyên tắc quản trị tài chính cơ bản

Rủi ro càng cao, lợi nhuận càng lớn

Câu nói "Rủi ro càng cao, lợi nhuận càng lớn" thường được sử dụng trong lĩnh vực kinh doanh để ám chỉ rằng các cơ hội đầu tư có lợi nhuận cao thường đi kèm với rủi ro lớn. Tuy nhiên, câu nói này không phải là một quy tắc tuyệt đối mà còn phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Trong một số trường hợp, rủi ro cao có thể dẫn đến mất mát lớn hơn lợi nhuận dự kiến, do đó, việc đánh giá rủi ro và lợi nhuận cần được thực hiện cẩn thận trước khi quyết định đầu tư. Nếu bạn quyết định đầu tư vào một dự án có rủi ro cao, bạn nên xác định được khả năng chịu đựng rủi ro của mình và nắm rõ các biện pháp phòng ngừa rủi ro để giảm thiểu mất mát.

Giá trị thời gian của tiền tệ

Giá trị thời gian của tiền tệ là khái niệm trong lĩnh vực tài chính, ám chỉ giá trị hiện tại của một khoản tiền được nhận trong tương lai, dựa trên mức độ lợi nhuận tiềm năng của số tiền đó nếu được đầu tư trong một khoảng thời gian nhất định.

Nói cách khác, giá trị thời gian của tiền tệ cho biết giá trị hiện tại của một khoản tiền sẽ giảm đi theo thời gian do sự mất giá của tiền tệ hoặc để đánh giá tiềm năng sinh lợi nếu số tiền đó được đầu tư. Vì vậy, giá trị của một khoản tiền trong tương lai sẽ thấp hơn giá trị của nó trong hiện tại.

Việc đánh giá giá trị thời gian của tiền tệ rất quan trọng trong việc quyết định đầu tư hoặc vay vốn. Nếu giá trị thời gian của tiền tệ được đánh giá cao, thì một khoản tiền nhận được trong tương lai sẽ có giá trị cao hơn so với khoản tiền đó nhận được ngay lập tức. Ngược lại, nếu giá trị thời gian của tiền tệ được đánh giá thấp, thì một khoản tiền nhận được trong tương lai sẽ không có giá trị bằng khoản tiền đó nhận được ngay lập tức.

Tóm lại, giá trị thời gian của tiền tệ là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực tài chính, giúp đánh giá giá trị của một khoản tiền nhận được trong tương lai so với giá trị của nó trong hiện tại.

Tác động của thuế

Thuế là khoản tiền mà các cá nhân hoặc doanh nghiệp phải trả cho nhà nước để đóng góp vào ngân sách quốc gia. Tác động của thuế đến cá nhân và doanh nghiệp có thể là tích cực hoặc tiêu cực.

Một số tác động tích cực của thuế có thể kể đến như:

Cung cấp nguồn tài chính cho chính phủ

Thuế giúp chính phủ có nguồn tài chính để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, cung cấp các dịch vụ công cộng và trả lương cho các nhân viên công quyền.

Phân bổ tài nguyên

Thuế có thể được sử dụng để phân bổ tài nguyên cho các hoạt động quan trọng nhất đối với xã hội, chẳng hạn như giáo dục, y tế và an ninh quốc gia.

Khuyến khích đầu tư

Chính phủ có thể sử dụng các biện pháp thuế để khuyến khích đầu tư vào các ngành công nghiệp, vùng kinh tế đặc biệt hoặc các khu vực cần được phát triển.

Tuy nhiên, thuế cũng có thể có những tác động tiêu cực như:

Giảm sức mua của cá nhân và doanh nghiệp

Thuế có thể làm giảm sức mua của các cá nhân và doanh nghiệp do phải chi trả khoản tiền thuế, làm giảm khả năng tiêu dùng hoặc đầu tư của họ.

Tạo ra các khoản chi phí thêm

Thuế cũng có thể tạo ra các khoản chi phí thêm, chẳng hạn như chi phí tuân thủ thuế, chi phí hợp lệ hoá và các khoản phạt nếu vi phạm luật thuế.

Ảnh hưởng đến sự cạnh tranh

Thuế có thể ảnh hưởng đến sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp và các ngành công nghiệp, và khiến cho những doanh nghiệp hoặc ngành công nghiệp bị chênh lệch cạnh tranh do chi phí thuế cao hơn.

Vốn vay, vốn chủ sở hữu

Vốn vay và vốn chủ sở hữu là hai nguồn tài trợ cơ bản mà một doanh nghiệp có thể sử dụng để tài trợ cho các hoạt động của mình.

Vốn vay là khoản tiền mà một doanh nghiệp mượn từ ngân hàng, tổ chức tài chính hoặc các cá nhân khác để tài trợ cho các hoạt động của mình. Doanh nghiệp phải trả lãi suất và trả nợ cho khoản vay này. Việc sử dụng vốn vay sẽ giúp doanh nghiệp tăng khả năng tài trợ, tăng năng lực sản xuất, đầu tư vào các dự án lớn hơn và tăng thu nhập, tuy nhiên nó cũng có thể tạo ra khoản nợ lớn và làm tăng rủi ro tài chính.

Vốn chủ sở hữu là số tiền mà chủ sở hữu của doanh nghiệp đầu tư vào doanh nghiệp của mình. Đây là nguồn tài trợ mà doanh nghiệp sở hữu vĩnh viễn và không phải trả lãi suất hay trả nợ. Tuy nhiên, việc sử dụng vốn chủ sở hữu có thể giới hạn sức mua của chủ sở hữu và giảm tính linh hoạt của doanh nghiệp trong việc tài trợ cho các hoạt động của mình.

Khi quản lý tài chính của doanh nghiệp, việc sử dụng vốn vay hay vốn chủ sở hữu sẽ phụ thuộc vào mục đích sử dụng, mức độ rủi ro tài chính của doanh nghiệp, tình hình kinh doanh và các chính sách tài chính của doanh nghiệp. Một chiến lược quản lý tài chính hiệu quả sẽ tận dụng các nguồn tài trợ khác nhau và cân bằng giữa vốn vay và vốn chủ sở hữu để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

Các mức độ quản trị tài chính doanh nghiệp

Có ba mức độ quản trị tài chính doanh nghiệp, bao gồm:

Quản trị tài chính cấp cao (Strategic Financial Management): Đây là mức độ quản trị tài chính ở mức cao nhất của doanh nghiệp, thường do giám đốc điều hành và ban lãnh đạo cao nhất quản lý. Mức độ quản trị này tập trung vào việc xác định chiến lược tài chính và mục tiêu chiến lược dài hạn của doanh nghiệp, đảm bảo rằng các hoạt động tài chính của doanh nghiệp được phù hợp với chiến lược và mục tiêu dài hạn.

Quản trị tài chính vận hành (Operational Financial Management): Đây là mức độ quản trị tài chính ở mức trung bình, thường do các quản lý cấp trung quản lý. Mức độ quản trị này tập trung vào việc quản lý và giám sát hoạt động tài chính hàng ngày của doanh nghiệp, bao gồm quản lý tiền mặt, quản lý nợ và quản lý các khoản chi phí.

Quản trị tài chính chi tiết (Detailed Financial Management): Đây là mức độ quản trị tài chính ở mức thấp nhất, thường do các nhân viên tài chính và kế toán quản lý. Mức độ quản trị này tập trung vào việc quản lý các hoạt động tài chính chi tiết nhất của doanh nghiệp, bao gồm quản lý hạch toán, quản lý báo cáo tài chính, và quản lý các khoản thu và chi.

Việc quản trị tài chính đúng cách sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro tài chính, đảm bảo thanh khoản và tăng giá trị doanh nghiệp trong tương lai.

Những khó khăn khi quản trị tài chính

Quản trị tài chính là một phần quan trọng trong việc điều hành doanh nghiệp, tuy nhiên, cũng có những khó khăn khi quản trị tài chính, bao gồm:

Khó khăn trong dự báo

Tài chính là một lĩnh vực rất nhạy cảm với biến động kinh tế và chính trị, do đó, việc dự báo các tình huống tài chính trong tương lai là khó khăn.

Sự cạnh tranh khốc liệt

Các doanh nghiệp đang phải đối mặt với môi trường kinh doanh cạnh tranh khốc liệt, đòi hỏi các quản lý tài chính phải luôn tìm cách cải thiện lợi nhuận, giảm chi phí và tăng năng suất.

Quản lý rủi ro

Khi đưa ra các quyết định tài chính, doanh nghiệp cần đánh giá rủi ro và phải có kế hoạch đối phó nếu những rủi ro này xảy ra. Quản trị tài chính phải xác định các rủi ro có thể xảy ra và cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro để đưa ra quyết định tốt nhất cho doanh nghiệp.

Khó khăn trong thu thập thông tin tài chính

Để đưa ra quyết định tài chính đúng đắn, quản lý tài chính cần có đầy đủ thông tin về tình hình tài chính của doanh nghiệp và các thông tin liên quan. Tuy nhiên, việc thu thập thông tin này không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Thay đổi chính sách và quy định

Thị trường tài chính thường xuyên thay đổi, do đó, các chính sách và quy định cũng thường được thay đổi để đáp ứng các yêu cầu mới. Việc thay đổi này có thể ảnh hưởng đến việc quản trị tài chính của doanh nghiệp.

Những khó khăn này yêu cầu các quản lý tài chính phải có kiến thức sâu về tài chính, kinh nghiệm và kỹ năng để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình quản trị tài chính của doanh nghiệp.