Để doanh nghiệp SME vận hành hiệu quả thì dòng tiền (cash flow) là yếu tố quyết định chứ không phải lợi nhuận như nhiều người lầm tưởng. Doanh nghiệp có thể tạo ra lợi nhuận, nhưng nếu lợi nhuận không thể thu về theo dự kiến thì có thể khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng khủng hoảng dòng tiền, dẫn đến nhiều hệ lụy và tồi tệ nhất là phải ngưng hoạt động.

Cùng Jenfi Capital hiểu rõ về dòng tiền và phương pháp quản trị dòng tiền hiệu quả mà bạn nên áp dụng ngay hôm nay

Dòng Tiền Là Gì? Định Nghĩa Dòng Tiền

Dòng tiền (cash flow, còn gọi là lưu chuyển tiền tệ) đề cập đến nguồn tiền đi vào và nguồn tiền đi ra khỏi doanh nghiệp trong một thời gian xác định. 

3 Công Thức Tính Dòng Tiền

Có ba công thức để tính dòng tiền đơn giản và quan trọng nhất gồm:

• Công thức báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Công thức dòng tiền tự do
• Công thức dòng tiền hoạt động

Công thức tính dòng tiền trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong những tài liệu kế toán quan trọng nhất đối với các doanh nghiệp nhỏ. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ ghi lại các giao dịch tài chính theo thời gian. Trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ, bạn sẽ tìm thấy thông tin như:

• Hoạt động kinh doanh: Đây là khoản tiền được sử dụng cho các hoạt động kinh doanh hàng ngày, bao gồm thanh toán bằng tiền mặt và các hoạt động tài chính khác.
• Hoạt động đầu tư: Điều này đề cập đến tiền mặt để đầu tư kinh doanh.
• Hoạt động tài trợ: Đây là khoản tiền được tạo ra từ các khoản vay và góp vốn kinh doanh.

Dòng tiền = Tiền từ hoạt động kinh doanh + (-) Tiền từ hoạt động đầu tư + (-) Tiền từ hoạt động tài chính + Số dư đầu kỳ

Công thức dòng tiền tự do

Trong khi báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho thấy dòng tiền vào và ra của một doanh nghiệp, thì dòng tiền tự do là thu nhập khả dụng của công ty hoặc tiền mặt hiện có.

Dòng tiền tự do = Thu nhập ròng + Khấu hao / Khấu hao - Thay đổi vốn lưu động - Chi tiêu vốn.

• Thu nhập ròng: là lãi hoặc lỗ của công ty sau khi tất cả các chi phí đã được khấu trừ.
• Khấu hao: Khấu hao giải thích cho việc giảm giá trị của tài sản hiện tại theo thời gian, trong khi khấu hao có nghĩa là phân bổ nguyên giá của tài sản vô hình trong suốt thời gian tồn tại của nó.
• Vốn lưu động: là tiền được sử dụng để điều hành các hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp.
• Chi tiêu vốn: đề cập đến các tài sản cố định của doanh nghiệp như đất đai và thiết bị.

Bạn sẽ tìm thấy những con số tài chính này trong bảng cân đối kế toán hoặc báo cáo thu nhập của công ty.

Công thức dòng tiền hoạt động

Dòng tiền hoạt động là khoản tiền trang trải chi phí hoạt động của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian cố định.

Dòng tiền hoạt động = Thu nhập hoạt động + Khấu hao - Thuế + Thay đổi vốn lưu động.

Hiểu Rõ Về Cơ Chế Của Dòng Tiền

Dòng tiền là nguồn tiền doanh nghiệp thu vào và chi trả trong khoảng thời gian xác định (ví dụ như hàng tháng, hàng năm). 

• Dòng tiền đi vào: Nguồn thu từ khách hàng mua sản phẩm, dịch vụ của bạn. Nếu khách hàng không thanh toán vào thời điểm giao dịch, một số nguồn thu sẽ chuyển vào khoản phải thu.
• Dòng tiền đi ra: Nguồn chi cho các hoạt động kinh doanh như chi phí vận hành, chi phí nhập nguyên vật liệu, chi phí thuê văn phòng, lãi suất vay vốn kinh doanh, thuế và các khoản phải chi khác.

Để theo dõi dòng tiền của doanh nghiệp, cách đơn giản nhất là bạn sử dụng báo cáo luân chuyển tiền tệ (cash flow report). Trong báo cáo sẽ thể hiện nguồn tiền bạn thu vào và chi trả trong tháng. Đôi khi, bạn có thể sử dụng báo cáo luân chuyển tiền tệ theo ngày, tuần, hoặc ở khung thời gian dài hơn như quý, năm.

Sau khi tạo báo cáo luân chuyển tiền tệ, bạn có thể phân tích dòng tiền để đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp. Cách đơn giản nhất là bạn so sánh tổng khoản tiền chưa thanh toán và tổng doanh số bán hàng mỗi tháng. 

Nếu tổng khoản tiền chưa thanh toán lớn hơn tổng doanh số bán hàng, nghĩa là bạn cần chi nhiều hơn số tiền có thể thu về. Đây là dấu hiệu cho thấy dòng tiền của bạn đang có vấn đề.

Tầm Quan Trọng Của Dòng Tiền

Thiếu tiền là lý do lớn nhất khiến các doanh nghiệp nhỏ phải ngưng hoạt động. Dòng tiền cực kỳ quan trọng trong nhiều tình huống: từ khi xây dựng doanh nghiệp đến thu lợi nhuận thực.

Khi bắt đầu kinh doanh

Vấn đề về vốn và dòng tiền khi mới bắt đầu kinh doanh luôn có nhiều khó khăn. Doanh nghiệp mới thành lập có nhiều khoản cần phải chi, khiến lượng tiền mặt vơi đi rất nhanh. Thời điểm này khách hàng chưa biết đến bạn và nguồn thu từ khách hàng có thể không đủ để thanh toán chi phí. Bạn có thể cần thêm các nguồn tiền mặt khác, ví dụ như vay thêm vốn kinh doanh lưu động hoặc nhận tài trợ tín dụng để có dòng tiền dương.

Trong 6 tháng đầu tiên là thời gian cực kỳ quan trọng mà bạn cần quản lý dòng tiền hiệu quả. Nếu bạn không có đủ tiền để vượt qua giai đoạn này, cơ hội thành công dường như ngoài tầm tay. Phía nhà cung cấp có thể ngưng bán gối đầu cho bạn, và khách hàng của bạn có thể muốn thanh toán chậm sẽ tạo nên áp lực dòng tiền vô cùng lớn.

Khi kinh doanh theo thời vụ

Dòng tiền cũng rất quan trọng với doanh nghiệp kinh doanh theo thời vụ (ví dụ: doanh nghiệp kinh doanh bánh trung thu, kinh doanh sản phẩm mùa tết, mùa cưới…). Quản lý dòng tiền cho loại hình kinh doanh này không đơn giản, nhưng bạn có thể thực hiện với kế hoạch bài bản.

Vì Sao Doanh Nghiệp Gặp Vấn Đề Về Dòng Tiền?

Vấn đề về dòng tiền xảy ra ở doanh nghiệp SME có thể vì một trong các nguyên nhân sau:

• Doanh số bán hàng thấp không đủ thanh toán chi phí vận hành
• Doanh nghiệp có doanh thu lớn, có lợi nhuận lớn nhưng không thu được nợ phải thu
• Doanh nghiệp tổ chức quản lý tài chính chưa tốt và không kiểm soát được dòng tiền

Thực tế có nhiều doanh nghiệp tập trung vào các mục tiêu kinh doanh như mở rộng thị trường, tạo lợi nhuận. Tuy các mục tiêu này quan trọng nhưng nếu chúng khiến dòng tiền âm trong thời gian dài thì doanh nghiệp sẽ thất bại. 

“Theo kết quả khảo sát từ ngân hàng Hoa Kỳ (U.S Bank), 82% doanh nghiệp giải thể vì không hiểu rõ về dòng tiền và quản lý dòng tiền.” - score.org

Thực Hiện Quản Lý Dòng Tiền Hiệu Quả Với 3 Bước Đơn Giản

Để tránh rơi vào tình thế bị động, thiếu tiền, bạn có thể bắt đầu từ việc quản lý hàng tồn kho, thu các khoản phải thu và dừng những mối quan hệ kinh doanh mà khách hàng trì hoãn thanh toán liên tục.

Quản lý hàng tồn kho

Mua nhiều hàng tồn kho sẽ giam dòng tiền vào một nơi. Bạn cần theo dõi hàng hóa tồn kho để ước lượng và đặt hàng vừa đủ. Đôi khi, bạn có thể cần phải giảm giá để đẩy hàng hóa khỏi kho hàng, thu tiền về để dòng tiền quay về mức ổn định.

Thay vì mua quá nhiều hàng hóa dự trữ, hãy sử dụng dịch vụ huy động vốn mua hàng hóa tồn kho từ Jenfi Capital. Bằng cách nhận các gói tài trợ mua hàng hóa, bạn không phải lo lắng hàng tồn quá lâu ảnh hưởng đến dòng tiền.

Thu các khoản phải thu

Bạn hãy thiết lập kế hoạch thu tiền từ khách hàng, theo sát những khách hàng không thanh toán đúng hạn để phòng tình trạng khủng hoảng dòng tiền do không thu được nợ.

Dừng các mối quan hệ kinh doanh không đem đến lợi nhuận

Đôi khi bạn cần kết thúc mối làm ăn với ai đó luôn trễ hạn thanh toán hoặc có ý muốn không thanh toán. Thay vì dành thời gian cho các mối quan hệ như vậy, bạn có thể tập trung vào những đối tác hoặc khách hàng đem lại doanh thu cho doanh nghiệp của mình.

Gặp Vấn Đề Về Dòng Tiền: Làm Sao Để Vượt Qua?

Nhiều doanh nghiệp cần huy động thêm vốn trong ngắn hạn để chi trả khi dòng tiền bị thiếu hụt. Hai cách phổ biến để giải quyết là thiết lập hạn mức tín dụng thương mại với ngân hàng thân quen, hoặc vay vốn kinh doanh lưu động từ Jenfi Capital. Hai hình thức này khác với vay vốn kinh doanh thông thường.

Khi bạn được ngân hàng thiết lập hạn mức tín dụng thương mại, bạn có thể rút một lượng tiền mặt khỏi tài khoản và hoàn trả khi dư tiền mặt kèm lãi suất. Ví dụ, nếu bạn nhận hạn mức tín dụng 1 tỷ VND từ ngân hàng A, bạn có thể rút 200 triệu VND và chỉ cần thanh toán lãi suất cho 200 triệu VND này. 

Khi bạn vay vốn kinh doanh lưu động từ Jenfi, bạn có thể nhận các gói tài trợ cho các hoạt động tăng trưởng và thanh toán linh hoạt theo doanh thu thực tế, kèm lãi suất. Ví dụ, nếu bạn nhận gói tài trợ 1 tỷ từ Jenfi Capital cho kỳ hạn 12 tháng, bạn có thể thanh toán nhiều hơn vào tháng có doanh thu cao, và ít hơn vào tháng có doanh thu sụt giảm. Sự linh hoạt này giúp bạn không gặp áp lực trong những mùa kinh doanh chưa khởi sắc và thanh toán nhanh hơn khi doanh số tăng mạnh.