Những năm gần đây, số lượng người tham gia đầu tư chứng khoán tại Việt Nam tăng trưởng nhanh chóng. Nhất là phân khúc những người trẻ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ được đầu tư chứng khoán là gì? Nhà đầu tư mới hầu hết đang chạy theo xu hướng mà quên trang bị cho mình những kiến thức cần thiết về chứng khoán. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn tích lũy thêm những kiến thức về chủ đề này.

1. Chứng khoán là gì?

Chứng khoán (tiếng Anh: securities) là một loại tài sản vô hình. Chứng khoán chứng minh quyền sở hữu phần vốn của công ty hoặc tổ chức đã phát hành. Bằng chứng tài sản mà người chơi sở hữu được gọi là cổ phiếu. Người sở hữu số lượng cổ phiếu đủ lớn được gọi là cổ đông, nắm giữ cổ phần của công ty phát hành.

Hiện nay, chứng khoán thường được chia thành những loại phổ biến như sau:

• Chứng khoán nợ (debt securities): Tiền giấy, trái phiếu và giấy nợ.
• Chứng khoán vốn (equity securities): Cổ phiếu phổ thông.
• Các công cụ phái sinh (derivatives): Hợp đồng tương lai, kỳ hạn,...

Chứng khoán mang một số điểm khác biệt khá nhiều so với những hình thức đầu tư khác.

• Số vốn đầu tư ban đầu không cần quá lớn như đầu tư nhà đất, bất động sản,...
• Khả năng sinh lời cao khi đầu tư chứng khoán cao hơn so với việc gửi tiền ngân hàng.
• Giá chứng khoán thuộc vào tình trạng cung cầu cổ phiếu và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp phát hành mà có thể biến đổi tăng hoặc giảm
• Giao dịch chứng khoán công khai, thanh toán minh bạch. Nhà đầu tư có thể dễ dàng nắm bắt những thông tin liên quan
• Tính thanh khoản cao. Dễ dàng chuyển đổi thành tài sản dạng tiền mặt.
• Tính rủi ro cao, thị trường liên tục có biến động và dễ bị tác động từ nhiều yếu tố.

Các chỉ số đo lường thị trường chứng khoán phần nào phản ánh khách quan tình hình phát triển của nền kinh tế. Ngoài ra, chứng khoán cũng là hình thức hỗ trợ đắc lực cho chính phủ kiểm soát tốt hơn tình hình hoạt động của các công ty. Thông qua báo cáo kinh doanh, sản xuất được công bố định kỳ.

2. Đầu tư chứng khoán là gì?

Đầu tư chứng khoán là hành động mua, bán chứng khoán trên thị trường nhằm thu về lợi nhuận từ chênh lệch giá hay thực hiện những kế hoạch kinh doanh cụ thể. 

Đầu tư chứng khoán là giao dịch mua bán cổ phiếu trên sàn. Thông qua những công ty môi giới chứng khoán, chứ không phải mua trực tiếp từ công ty phát hành (trừ trường hợp mua cổ phiếu mới phát hành thêm).

Đầu tư chứng khoán hiện nay ở thị trường Việt Nam bao gồm những trường phái chính như: Đầu tư tăng trưởng; Đầu tư giá trị; Đầu tư phân tích kỹ thuật; Đầu tư phân tích cơ bản

3. Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán (tiếng Anh: stock market hoặc securities market) là tập hợp những người có nhu cầu giao dịch mua, bán chứng khoán hoặc cổ phiếu. Nơi tập trung các giao dịch mua bán chứng khoán được gọi là sàn giao dịch chứng khoán.

Hiện nay, hầu hết thị trường chứng khoán đều sử dụng hệ thống giao dịch điện tử hoàn toàn. Tất cả các hoạt động mua bán, giao dịch liên quan đến chứng khoán đều được thực hiện trực tuyến thông qua mạng Internet.

Thị trường chứng khoán được pháp luật bảo vệ theo quy định của Luật chứng khoán và Luật doanh nghiệp. Tuy nhiên ngược lại, chứng khoán lại có tính rủi ro về thanh khoản trước những biến động của thị trường xung quanh.

4. Kinh nghiệm đầu tư chứng khoán: 7 nguyên tắc cho nhà đầu tư mới

Nếu đang trên đường tập thành trở thành F0 (Nhà đầu tư mới), thì trước tiên cần nắm vững một số nguyên tắc chơi chứng khoán sau đây:

4.1 Theo dõi và cập nhật tin tức về thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán rất “nhạy cảm” và thường xuyên biến động bởi nhiều yếu tố từ vĩ mô đến vi mô như: Chính trị, chính sách, văn hoá,...Do đó, nhà đầu tư cần đảm bảo thường xuyên theo dõi thông tin để kịp thời nắm bắt vấn đề. Phần nào phân tích thị trường, dự báo xu hướng qua đó điều chỉnh các quyết định mua – bán phù hợp. Như vậy mới có thể tối đa lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro,…

4.2 Lựa chọn đầu tư vào những mã chứng khoán có tiềm năng

Quyết định đầu tư vào mã cổ phiếu nào là điểm mấu chốt, tác động lớn đến kết quả đầu tư. Cơ hội thành công và có lợi nhuận ngay từ đầu có thể đến trong thời gian ngắn nếu chọn đầu tư đúng mã tiềm năng.

Nhà đầu tư có rất nhiều lựa chọn để sở hữu một hoặc một vài cổ phiếu trong số danh sách cổ phiếu niêm yết trên sàn. Tuy nhiên, không phải tất cả đều sẽ mang lại lợi nhuận. 

Để chọn được cổ phiếu tốt, nhà đầu tư cần chú ý theo dõi thị trường. Kết hợp phân tích nhiều thông tin khác. Thông thường, giá cổ phiếu tăng trưởng gắn liền với tốc độ gia tăng ổn định trong hoạt động kinh doanh của công ty. Doanh nghiệp có doanh thu và mức lợi nhuận tăng trưởng trong thời gian ổn định góp phần tạo nên giá trị cho cổ phiếu của doanh nghiệp đó. Và đó chắc chắn là mã chứng khoán tiềm năng để đầu tư.

4.3 Xác định thời điểm chốt giao dịch mua - bán 

Giá trị cổ phiếu biến động liên tục do phụ thuộc và nhiều yếu tố. Sự thay đổi của giá cổ phiếu thường sẽ dựa trên sự phát triển của doanh nghiệp phát hành. Vì vậy, nhà đầu tư cần lưu ý chọn thời điểm mua – bán cổ phiếu thích hợp. Đũng mã - Đúng lúc là chìa khoá gặt hái lợi nhuận.

Về thời điểm mua, các chuyên gia tài chính khuyên rằng nên chọn mua cổ phiếu khi kinh tế của ngành ổn định và lượng cung tiền cao. Lúc này, thị trường chứng khoán sẽ có tính thanh khoản cao. Kéo theo đó, giá trị của cổ phiếu cũng tăng lên theo hướng tích cực.

Khi cân nhắc việc lợi nhuận đã đạt như kế hoạch đề ra ban đầu. Nhà đầu tư dựa theo tình hình của công ty và thị trường để quyết định thời điểm bán. Nếu có biến động theo hướng tiêu cực, giá cổ phiếu lớn hơn so với giá trị thực thì nhà đầu tư cần nhanh chóng đưa ra quyết định xuất bán để bảo toàn số vốn, giảm thiểu rủi ro tối đa. Tiếp tục phân tích và có thể quyết định đầu tư tiếp vào những cổ phiếu đang ở dưới giá trị thực nhưng có tiềm năng tăng giá trở lại trong tương lai.

4.4 Lựa chọn phương pháp đầu tư 

Tuỳ theo kiến thức, kỹ năng của mỗi người sẽ có những phương pháp đầu tư khác nhau. Tận dụng được điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu khi đầu tư. 

Nhà đầu tư có thể chọn giao dịch cổ phiếu trong giai đoạn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Hiện nay, đầu tư ngắn hạn hay còn gọi là lướt sóng được nhiều nhà đầu tư lựa chọn do tính linh hoạt của nó. Tuy nhiên, cần xác định rằng đây cũng là phương pháp đầu tư mang đến nhiều rủi ro nhất.Nhà đầu tư phải có vốn kiến thức dày dặn, nhạy bén với thị trường. Quyết định giao dịch mua - bán được thực hiện dựa trên xu hướng cổ phiếu và tin tức của công ty.

Đầu tư trung và dài hơn tuy ít rủi ro hơn nhưng lợi nhuận thu được cần thời gian dài hơn.

4.5 Học hỏi không ngừng những kiến thức về đầu tư chứng khoán

Không quá khó để có thể tiếp cận những “tinh hoa” của các bậc thầy chứng khoán ở Việt Nam nói riêng và trên toàn thế giới nói chung. Chỉ đơn giản với một cú click chuột, rất nhiều thông tin liên quan để bạn tham khảo sẽ hiện ra.
Ngoài ra, nhà đầu tư có thể chọn đọc sách, học hỏi kinh nghiệm trực tiếp từ những người đi trước như Benjamin Graham, Philip Fisher, Charlie Munger. Những kiến thức bổ ích qua từng trang sách sẽ giúp bạn phát triển tư duy để đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn nhất. 

Một số cuốn sách hay về đầu tư chứng khoán bạn có thể tham khảo:

• Giao dịch lớn, tác giả Peter Phạm

• Cách kiếm tiền từ chứng khoán, tác giả William J. O’Neil

 4.6 Lường trước những rủi ro có phải đối mặt

Rủi ro là tình huống chắc chắn không thể tránh khỏi trên thị trường chứng khoán. Việc lường trước những rủi ro có thể xảy đến giúp bạn chuẩn bị tốt nhất cho những kế hoạch đầu tư của mình.

Trong đầu tư chứng khoán hiện đang có 2 phân loại rủi ro chính như sau:

• Rủi ro hệ thống: Những rủi ro về biến động, lạm phát, hàng hoá, thanh khoản,...Ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường chứng khoán 
• Rủi ro phi hệ thống: Rủi ro lỗi thời, Rủi ro kiểm toán, Rủi ro xếp hạng, Rủi ro truyền thông.

Chứng khoán là cơ hội đầu tư tuyệt vời những nhà đầu tư nâng cao thu nhập. Trên đây là những chia sẻ kinh nghiệm chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu cực kỳ hiệu quả mà Jenfi tổng hợp được và muốn chia sẻ với bạn.