Mọi doanh nghiệp đều muốn nhân viên của mình dám nghĩ lớn, làm việc chăm chỉ, có động lực, thâm chí tạo cảm hứng cho đồng nghiệp xung quanh. Vậy, bạn - với tư cách là chủ doanh nghiệp cần làm gì để nhân viên của mình có thể làm việc tốt nhất? Nhà tâm lý học Abraham Maslow với mô hình “Tháp nhu cầu Maslow” có thể là lời giải cho bạn.

Tháp nhu cầu Maslow bàn về lý thuyết tạo động lực ở con người, cho rằng để những động lực cấp cao hơn có thể xảy ra, chúng ta cần đáp ứng những nhu cầu căn bản trước.

Tháp nhu cầu 5 tầng Maslow bắt đầu ở tầng thấp nhất là những nhu cầu cơ bản cho sự tồn tại về thể lý, sự an toàn, từ đó tiến dần lên những cấp độ cao hơn như được quý trọng, và thể hiện bản thân. 

Hiểu rõ về tháp nhu cầu Maslow sẽ giúp bạn tạo ra những hệ thống giúp nhân viên của mình luôn làm việc có động lực và mang lại hiệu suất cao. Đối với xây dựng thương hiệu, nhiều thương hiệu quốc tế như Tesla, Apple, Coca Cola… cũng áp dụng triệt để những khuôn khổ trong tháp Maslow. 

Cùng Jenfi Capital tìm hiểu về lý thuyết Maslow và tháp nhu cầu để xây dựng doanh nghiệp của bạn trong bài viết sau.

5 Cấp độ nhu cầu trong tháp Maslow

Lý thuyết tháp nhu cầu Maslow được trình bày theo hình kim tự tháp, với những nhu cầu cơ bản ở dưới đáy của kim tự tháp và những nhu cầu vô hình cấp cao hơn ở trên cùng. 

Theo Maslow, một người chỉ có thể chuyển sang giải quyết các nhu cầu cấp cao hơn khi các nhu cầu cơ bản của họ được đáp ứng đầy đủ. Tuy nhiên, ngày nay người ta nhận ra các cấp độ này cũng có thể xuất hiện song song hoặc chồng chéo lên nhau. 

Năm cấp độ nhu cầu bao gồm

Nhu cầu sinh lý

Nhu cầu đầu tiên trong số các nhu cầu căn bản. Những nhu cầu sinh tồn cơ bản nhất của con người bao gồm thức ăn và nước uống, nghỉ ngơi đầy đủ, quần áo và chỗ ở, sức khỏe tổng thể và tình dục. Maslow nói rằng những nhu cầu sinh lý cơ bản này phải được giải quyết trước khi con người chuyển sang mức độ thỏa mãn tiếp theo.

Nhu cầu an toàn

Tiếp theo trong số các nhu cầu cấp thấp hơn là sự an toàn. Các nhu cầu an toàn bao gồm bảo vệ khỏi bạo lực và trộm cắp, ổn định cảm xúc và hạnh phúc, an ninh sức khỏe và an ninh tài chính.

Nhu cầu yêu thương và mối quan hệ gắn kết

Nhu cầu xã hội ở cấp độ thứ ba trong hệ thống phân cấp của Maslow liên quan đến sự tương tác giữa con người và là nhu cầu cuối cùng trong số những nhu cầu cấp thấp. 

Những nhu cầu này là tình bạn và mối quan hệ gia đình — cả với gia đình ruột thịt (cha mẹ, anh chị em, con cái) và gia đình được lựa chọn (vợ / chồng và bạn đời). 

Sự gần gũi về thể chất và tình cảm, từ các mối quan hệ tình dục đến các mối quan hệ tình cảm mật thiết là điều quan trọng để đạt được cảm giác thân thiết. Ngoài ra, thành viên trong các nhóm xã hội góp phần đáp ứng nhu cầu này, từ việc thuộc về một nhóm đồng nghiệp đến việc tạo dựng bản sắc trong một công ty, câu lạc bộ hoặc nhóm những người cùng sở thích.

Nhu cầu được tôn trọng

Những nhu cầu cao hơn, bắt đầu từ cảm giác được quý trọng, là những nhu cầu do cái tôi định hướng. 

Các yếu tố chính của lòng tự trọng gồm tự tôn (niềm tin rằng bạn có giá trị và xứng đáng được tôn trọng) và lòng tự trọng (tự tin vào tiềm năng phát triển và thành tích cá nhân của bạn). 

Maslow đặc biệt lưu ý rằng lòng tự trọng có thể được chia thành hai loại: lòng tự trọng dựa trên sự tôn trọng và thừa nhận từ người khác và lòng tự trọng dựa trên sự tự đánh giá của bạn. Sự tự tin và độc lập bắt nguồn từ loại lòng tự trọng sau này.

Nhu cầu tự thể hiện bản thân

Nhu cầu tự thể hiện bản thân mô tả việc bạn có thể phát huy tiềm năng tối đa với tư cách là một con người. 

Đôi khi được gọi là nhu cầu tự hoàn thành, nhu cầu này chiếm vị trí cao nhất trên kim tự tháp của Maslow. 

Nhu cầu tự hiện thực hóa bao gồm giáo dục, phát triển kỹ năng — trau dồi tài năng trong các lĩnh vực như âm nhạc, điền kinh, thiết kế, nấu ăn và làm vườn — quan tâm đến người khác và các mục tiêu rộng lớn hơn như học một ngôn ngữ mới, du lịch đến những địa điểm mới và giành được giải thưởng .

Áp Dụng Tháp Maslow Vào Tạo Động Lực Nhân Viên & Thu Hút Khách Hang

Các tập đoàn toàn cầu hiểu rõ tầm quan trọng của yếu tố tâm lý nhân viên đối với công việc của họ. Do đó, tháp nhu cầu Maslow được sử dụng ở mọi cấp bậc từ việc tạo môi trường làm việc an toàn, thân thiện, đến việc có những chính sách tôn trọng và cho phép nhân viên tự do sáng tạo.

Dưới đây là một số ý tưởng áp dụng tháp Maslow và ví dụ mà bạn có thể học hỏi.

Nhu cầu Maslow: điều kiện căn bản, thể lý

Áp dụng trong doanh nghiệp: tạo môi trường làm việc an toàn, ánh sáng thích hợp, cơ sở vật chất sạch sẽ, công cụ phù hợp để nhân viên có thể làm việc tốt nhất.

Ví dụ: Google là tập đoàn tiên phong trong việc cung cấp xe đạp, xe ô tô điện để nhân viên có thể tự do đi lại trong campus làm việc, có phòng chơi game, vườn tược, nội thất thân thiện. Google muốn nhân viên của họ có thể thoải mái nhất để cống hiến với hiệu suất tốt nhất, và họ luôn luôn tìm kiếm những cách khác nhau để đáp ứng nhu cầu thể lý, cải thiện sức khỏe… cho nhân viên của mình.

Hiện nay, nhiều tập đoàn tại Việt Nam như FPT, Viettel, RMIT... đều xây dựng văn phòng theo hướng này, và hiển nhiên nhân viên tại những nơi này có độ hài lòng cao với công ty của mình. 

Nhu cầu Maslow: An toàn

Áp dụng trong doanh nghiệp:  Đối xử tôn trọng với nhân viên, cho phép nhân viên dám nghĩ dám làm và không chỉ trích hay trêu chọc.

Ví dụ: Tại Facebook, CEO có những buổi gặp và trò chuyện với nhân viên cấp thấp để trao đổi ý tưởng. Thay vào việc chỉ gặp và trao đổi ý kiến với những lãnh đạo, quản lý thì Facebook tôn trọng ý tưởng của tất cả mọi người theo cách rất khác biệt.

Nhu cầu Maslow: Nhu cầu yêu thương và mối quan hệ gắn kết

Áp dụng trong doanh nghiệp:  cho mọi người có cơ hội được lắng nghe, tạo cảm giác mọi người thuộc về một cộng đồng, một vắn hóa chung. Nhân viên hiểu rõ về những sứ mệnh, giá trị của công ty.

Ví dụ: Nhóm chuyên gia hoạt động vì cộng đồng tại IBM tập hợp những chuyên gia tại tập đoàn, những doanh nghiệp tại địa phương, những tổ chức chuyên nghiệp trong kinh doanh, IT,... và cộng đồng trong nhiều dự án tại từng địa phương. Họ trao đổi, đào tạo, thực hiện nhiều hoạt động để nâng cao năng lực của các doanh nghiệp nhỏ, làm thế giới tốt đẹp hơn.

Nhu cầu Maslow: Được tôn trọng

Áp dụng trong doanh nghiệp: Trao quyền. Khen ngợi công khai. Các chương trình công nhận nhân viên. Hiểu rằng công việc của mỗi người góp phần vào thành công cuối cùng của công ty. Làm cho mọi người cảm thấy có giá trị và quan trọng.

Ví dụ: tại Halidao, nhân viên “được phép” “phá vỡ quy tắc” để khách hàng hài lòng, trao quyền cho họ làm bất cứ điều gì cần thiết để đạt được điều này.

Nhu cầu của Maslow: Tự thể hiện

Áp dụng trong doanh nghiệp: cho nhân viên cơ hội để suy nghĩ lớn, sáng tạo, có tầm nhìn cho tương lai, sáng tạo lại và cung cấp thông tin đóng góp trực tiếp cho lãnh đạo cấp cao.

Ví dụ: Google là một những môi trường làm việc sáng tạo nhất. Tại Google, công ty khuyến khích nhân viên dành 20% thời gian để theo đuổi những ý tưởng sáng tạo mà họ đam mê — kết quả là tạo ra các sản phẩm và ứng dụng thu hút hàng tỉ người dùng như: Google Tin tức, Google Alerts và Google Maps Street View.

Tạm kết

Mô hình của Maslow là một lời nhắc nhở các doanh nghiệp nên nhìn thế giới với tư duy nhân văn - hướng đến sự đồng cảm, quan tâm và lòng trắc ẩn đích thực đến con người. Đồng thời, mô hình gợi ý nhà lãnh đạo cần thiết lập, cụ thể hóa rõ ràng các giá trị, tiêu chuẩn và kỳ vọng có thể đo lường được. Nỗ lực để hiểu nhu cầu sinh lý, an toàn, thuộc về và lòng tự trọng của các bên liên quan đó là điều cần thiết để tạo ra một môi trường nơi mọi người được tin tưởng và hỗ trợ trong việc theo đuổi sự xuất sắc của họ.

Câu hỏi thường gặp

Apple áp dụng mô hình Maslow như thế nào?

Apple xây dựng sản phẩm và dịch vụ đáp ứng cấu trúc 5 tầng của mô hình Maslow, thu hút tiền của người tiêu dùng ở mọi cấp độ. Thương hiệu tạo những sản phẩm, dịch vụ cho mỗi tầng. Các sản phẩm ở tầng thấp hơn thu hút người dùng phổ thông (ví dụ: laptop, máy tính bảng, điện thoại…) và những dòng cao cấp để thu hút người dùng muốn tự thể hiện (Macbook Pro, ipen,...)

Các công ty áp dụng mô hình Maslow như thế nào?

Các công ty đều muốn nhân viên của mình có động lực và tràn đầy năng lượng. Hiện nay, mọi công ty đang trực tiếp hoặc gián tiếp sử dụng hệ thống tháp nhu cầu của Maslow để tạo động lực cho nhân viên của họ theo nhiều cách khác nhau:

Sinh lý, thể lý: môi trường làm việc thân thiện trong công ty, nước uống, thức ăn tốt cho sức khỏe, không khí trong lành.

An toàn: An ninh cá nhân trong công ty, đón và trả khách vào ban đêm, an toàn lao động, Chính sách bảo hiểm, phúc lợi tài chính.

Được yêu thương: tổ chức sự kiện với gia đình, Team building, tổ chức thể thao, các chuyến du lịch, đi chơi đồng đội, các sự kiện văn hóa nhằm xây dựng mối quan hệ bền chặt hơn với các nhân viên / thành viên trong nhóm / quản lý; để tạo ra môi trường thân thiện.

Lòng tự tôn (Quan trọng nhất trong công ty): Đánh giá, Tiền thưởng, phần thưởng, Thăng chức - để đưa ra thông điệp cho nhân viên rằng bạn là danh tính đáng chú ý đối với công ty, gắn bó với trong thời gian dài hơn. (hoặc để Tạo động lực cho các nhân viên khác làm việc chăm chỉ, bạn sẽ công ty được công nhận như thế).

Tự thể hiện bản thân: Sau khi đạt được tất cả những điều trên, người đó sẽ có động lực. Anh ấy / cô ấy có thể nhận ra tiềm năng và tài năng của bản thân. anh ấy / cô ấy bắt đầu làm việc hăng hái hơn. Cuối cùng là lợi ích cho công ty.