Cập nhật: 2023

Đầu cơ là một trong những phương thức được sử dụng phổ biến trong tài chính. Nhất là với những nhà giao dịch chứng khoán. Đầu cơ mang đến cơ hội thu về nguồn lợi nhuận lớn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro thua lỗ. Vậy đầu cơ là gì? Đầu cơ khác gì so với đầu tư ?

Cùng Jenfi làm rõ về đầu cơ cũng như tìm hiểu các thông tin liên quan trong bài viết sau đây!

1. Định nghĩa về Đầu cơ và Đầu tư

1.1 Đầu cơ là gì?

Đầu cơ (Speculation) là việc thu lợi nhuận từ những hoạt động mua bán, tích lũy hoặc bán khống. Điều này được thực hiện với hy vọng rằng nó sẽ trở nên có giá trị hơn trong tương lai gần. Mức lợi nhuận của đầu cơ tỷ lệ thuận với tính rủi ro và phụ thuộc chủ yếu vào cung - cầu của thị trường.

Đầu cơ chủ yếu chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Các nhà đầu cơ kiếm lợi nhuận dựa vào sự biến động của thị trường và sự chênh lệch về giá. Hoạt động đầu cơ chịu tác động mạnh bởi những yếu tố liên quan đến tâm lý đám đông, và thông tin trên thị trường trên nhiều phương diện. Xét về mặt tiêu cực, đầu cơ tác động xấu khiến giá hàng hoá tăng và ảnh hưởng đến bình ổn thị trường.  

Tuy nhiên, đầu cơ cũng mang đến những ý nghĩa tích cực khi tạo ra tính thanh khoản cho thị trường. Đầu cơ đem đến cho thị trường một khoản vốn lớn. Góp phần đẩy mạnh giao thương, đầu tư sản xuất.

Ví dụ để hình dung về đầu cơ: Thời điểm đầu năm 2020, khi đợt Covid-19 bùng phát. Nhu cầu sử dụng que test nhanh và khẩu trang y tế tăng vọt dẫn đến khan hiếm thị trường. Nhiều người nhanh nhạy đã tranh thủ gom một lượng lớn khẩu trang, que test tích trữ. Hậu quả là họ đã đẩy tình trạng cháy hàng lên đỉnh điểm. Sau đó họ bán ra với giá chênh lệch gấp nhiều lần và thu về lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn. 

1.2 Đầu tư là gì?

Đầu tư là hoạt động kinh doanh, sử dụng nguồn lực và tài chính hiện tại cho các hoạt động mua bán sản xuất để sinh lời. Mục tiêu là tạo ra nguồn thu nhập ổn định trong tương lai.

Nói một cách dễ hiểu hơn, đầu tư là việc sử dụng tổng thể các nguồn lực: Tài chính, vật chất, lao động, trí tuệ, thời gian để đạt được lợi nhuận và thu về lợi ích kinh tế xã hội.

Đầu tư cần thời gian dài mới thu về lợi nhuận. Đòi hỏi sự chỉn chu, bài bản trong quá trình phân tích đối tượng được nhắm đến để đầu tư.

Không chỉ là lợi ích về mặt cá nhân khi thu về lợi nhuận. Đầu tư còn mang đến lợi ích cho xã hội thông qua sự ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích kinh tế mà cộng đồng đầu tư mang lại.

Hiện nay tại Việt Nam, các hình thức đầu tư phổ biến đa phần là những hoạt động sau (thứ tự được sắp xếp tăng dần theo mức độ rủi ro):

• Gửi tiết kiệm
• Vàng, ngoại tệ
• Bất động sản
• Chứng khoán
• Tiền ảo
• Các NFT (Non-fungible token)

2. Nhà Đầu cơ là ai? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hoạt động đầu cơ?

Nhà đầu cơ (Speculators) có thể là cá nhân hoặc tổ chức có chuyên môn và sự hiểu biết nhất định trong lĩnh vực họ đầu cơ. Họ đa phần là những người ưa mạo hiểm, chấp nhận rủi ro để thu về lợi nhuận vượt trội. 

Với kinh nghiệm và kiến thức của mình, các nhà đầu cơ có những chiến lược trong ngắn hạn. Họ vừa có thể dự đoán được sự thay đổi về giá cả. Đồng thời, họ còn vừa kiểm soát được những rủi ro có thể gặp phải. Đôi khi, giá cả tăng lên hay giảm xuống lại chính là “chiêu bài” của các nhà đầu cơ.

Đầu cơ phụ thuộc rất nhiều vào cơ hội thị trường. Ví dụ trong những giai đoạn thị trường bắt đầu hình thành xu hướng mạnh thì việc việc tập trung tài chính để đầu cơ và thu lời nhanh là rất khả thi. Điều quan trọng là khả năng nhạy bén với thị trường. Kết hợp cùng khả năng phân tích tình huống và nắm bắt tâm lý của nhà đầu để có thể nắm bắt được những cơ hội thu về lợi nhuận cao.

3. Hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra ở đâu?

Hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra trên thị trường chứng khoán (mua bán cổ phiếu, tiền tệ) và thị trường bất động sản. Trong đó, thị trường chứng khoán thu hút nhiều hoạt động đầu cơ hơn. Nguyên nhân vì chúng có thể thu lại lợi nhuận nhanh chóng. Có thể thấy khối lượng giao dịch chứng khoán có số lượng lớn và chịu tác động nhiều của tin tức cũng như các phân tích kỹ thuật. Các nhà đầu cơ với sức ảnh hưởng của mình hoàn toàn có thể tác động đến thị trường chứng khoán để nhanh chóng thu về lợi nhuận “khủng”.

Hoạt động đầu cơ trên thị trường bất động sản cũng diễn ra thường xuyên. Tuy nhiên thị trường này có tính thanh khoản chậm và các giao dịch cần nhiều thời gian cũng như liên quan đến các thủ tục pháp lý. Các nhà đầu cơ bất động sản thường có số vốn lớn và thời gian đầu tư dài cũng để thu về lợi nhuận nếu không muốn bị “chôn vốn”.

4. Một số kiểu nhà đầu cơ phổ biến hiện nay

Một số kiểu nhà đầu cơ phổ biến trên thị trường hiện nay như sau:

4.1 Những người giao dịch cá nhân:

Nhà đầu tư cá nhân nếu đầu tư trong một khoảng thời gian ngắn để thu lợi nhuận từ việc chênh lệch giá của tài sản thì họ sẽ trở thành những nhà đầu cơ.

4.2 Những nhà tạo lập thị trường:

Là người tạo lập thị trường, họ có vị thế đối lập với những người tham gia thị trường. Họ hoàn toàn có thể kiếm lời từ sự chênh lệch về giá nên họ cũng có thể trở thành nhà đầu cơ.

4.3 Những doanh nghiệp, công ty tự kinh doanh:

Những đơn vị này cũng có thể là nhà đầu cơ khi họ có khả năng sử dụng đòn bẩy tài chính để mua bán chứng khoán. Từ đó kiếm lợi nhuận trong thời gian ngắn.

5. Đầu cơ khác gì so với đầu tư?

Có điểm chung khi cùng có mục đích tìm kiếm lợi nhuận. Nhưng đầu cơ và đầu tư lại có khác biệt khá nhiều như bảng dưới đây:

Tiêu chí	Đầu cơ	Đầu tư
Mục đích	- Tìm kiếm nguồn lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn. - Quan tâm chủ yếu đến sự biến động của giá cả trên thị trường.	- Mong muốn đạt mức lợi nhuận ổn định, bền vững trong thời gian dài - Chủ yếu quan tâm tới những giá trị thực tế của tài sản đó.
Thời gian	- Ngắn hạn	- Dài hạn
Tính rủi ro	- Tính rủi ro cao	- Tính rủi ro thấp hơn
Tâm lý	- Mạo hiểm - Nhạy bén và có khả năng nắm bắt tâm lý đám đông.	- Thận trọng, chắc chắn. - Nhìn xa, trông rộng.
Vốn	- Phần lớn sử dụng nguồn vốn đi vay. Tận dụng đòn bẩy tài chính tác động để thu về lợi nhuận tối ưu nhất có thể.	- Đầu tư bằng nguồn vốn tự có. Trong trường hợp sử dụng vốn vay sẽ chỉ vay trong thời gian ngắn và tỉ lệ nhỏ so với tổng vốn đầu tư.
Lợi nhuận	- Không chắc chắn. Nguồn lợi nhuận sẽ tăng hoặc giảm bất thường khó dự đoán trước.	- Lợi nhuận có thể thấp hơn đầu cơ trong ngắn hạn. Nhưng lợi nhuận dài hạn thông thường sẽ cao và ổn định hơn đầu cơ
Yếu tố tác động	- Tâm lý đám đông, tin tức chính thống hoặc tin chưa được kiểm chứng - Quan hệ cung cầu tác động đến giá cả trên thị trường - Yếu tố lợi nhuận ngắn hạn hoặc doanh thu của doanh nghiệp	- Dựa trên những phân tích chuyên sâu bài bản. Kết hợp cùng các nguyên tắc cơ bản về sản phẩm tài chính đó.

6. Đầu cơ hay đầu tư tốt hơn? Nên đầu cơ hay đầu tư?

Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu đầu cơ là gì, đầu tư là gì và so sánh những điểm khác biệt giữa hai phương thức. Vậy đầu cơ hay đầu tư tốt hơn? Nên chọn đầu cơ hay đầu tư?

Thực tế, sẽ không có câu trả lời nào chính xác cho câu hỏi này. Bởi cả đầu tư và đầu cơ đều phải phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Trong đó, yếu tố về kiến thức, sự hiểu biết và tính cách của mỗi cá nhân quyết định nhiều nhất. 

Nếu là một người đam mê mạo hiểm và có số vốn nhàn rỗi lớn. Đồng thời nhạy bén với thị trường khi liên tục bắt trend kịp những xu thế mới thì đầu tư có lẽ là sự lựa chọn phù hợp với bạn. Bạn có tiềm năng trở thành nhà đầu cơ thành công với kỳ vọng sẽ thu về mức lợi nhuận vượt trội. Ngược lại, nếu là một người ưa thích sự yên ổn, an toàn và thận trọng. Cùng với đam mê nghiên cứu và phân tích kỹ thuật. Bạn nên lựa chọn trở thành nhà đầu tư dài hạn. 

Cần lưu ý rằng dù là nhà đầu tư hay nhà đầu cơ, bạn cũng luôn phải cân nhắc các rủi ro sẽ gặp phải khi tìm kiếm lợi nhuận.

7. Tạm kết

Hầu hết các nhà kinh doanh hiện nay với kiến thức, nguồn vốn và kinh nghiệm của mình. Họ sẽ lựa chọn kết hợp cả đầu tư và đầu cơ. Khi phân bổ vốn theo tỷ lệ nhất định vào cả hai hoạt động, họ có khả năng thu về lợi nhuận cao hơn đồng thời khả năng quản lý rủi ro cũng tốt hơn. 

Trở thành một nhà đầu tư hay một nhà đầu cơ, bạn đều cần trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng cũng như kinh nghiệm cần thiết để nắm bắt thị trường. Từ đó phân tích rủi ro, phân tích biến động thị trường để đưa ra những quyết định đầu tư/đầu cơ chính xác. Hy vọng Jenfi đã giúp bạn hiểu rõ hơn đầu cơ là gì cũng như những thông tin liên quan đến đầu cơ. 

Câu Hỏi Thường Gặp

Định nghĩa đầu cơ là gì?

Đầu cơ là hành động đầu tư mạo hiểm nhằm thu được lợi nhuận lớn. Đầu cơ liên quan đến việc mua và nắm giữ một vị thế (position) của một tài sản, chứng khoán, thường là như cổ phiếu, tiền tệ, hàng hóa hoặc quyền chọn, với kỳ vọng rằng giá trị của tài sản hoặc chứng khoán sẽ tăng theo thời gian. Nhà đầu cơ (speculator) thường sử dụng đòn bẩy (leverage) để tăng tiềm năng lợi nhuận trong một giao dịch thành công, nhưng đòn bẩy cũng làm tăng nguy cơ thua lỗ lên nhiều lần.

Các hình thức đầu cơ phổ biến?

Các hình thức đầu cơ bao gồm mua và bán cổ phiếu, quyền chọn, hợp đồng tương lai, tiền tệ và hàng hóa với kỳ vọng rằng giá của chúng sẽ tăng theo thời gian.

Tại sao người ta lại đầu cơ?

Mọi người đầu cơ vì nhiều lý do, bao gồm tiềm năng lợi nhuận lớn từ các khoản đầu tư nhỏ và sự phấn khích khi chấp nhận rủi ro. Đầu cơ cũng có thể được coi là một hình thức đánh bạc. Ngoài ra, đầu cơ có thể là một cách để đa dạng hóa danh mục đầu tư và phân tán rủi ro trên các thị trường khác nhau.

Chủ đề liên quan: đầu tư, cổ phiếu, quyền chọn, tương lai, tiền tệ, hàng hóa, đòn bẩy, rủi ro, đa dạng hóa danh mục đầu tư, cờ bạc, biến động, tự do tài chính.